Budżet domowy – czym jest i jak go zaplanować?

Opublikowano przez

Głównym celem każdego gospodarstwa domowego jest zaspokojenie potrzeb poszczególnych domowników oraz rozwijanie ich pasji. Warunkiem jednak jest posiadanie odpowiednich środków finansowych oraz umiejętność gospodarowania nimi. Planowanie budżetu domowego przynajmniej raz w roku pozwoli zachować kontrolę nad własnymi dochodami i wydatkami, a nawet wypracować nadwyżkę w postaci oszczędności.

Spis treści: hide
1 Budżet domowy – co to znaczy?
2 Źródła środków finansowych w gospodarstwach domowych
3 Wydatki gospodarstwa domowego
4 Planowanie budżetu domowego
5 Sposoby planowania budżetu domowego

Budżet domowy – co to znaczy?

Budżet domowy oznacza zestawienie przychodów i rozchodów (głównie wydatków) w określonym przedziale czasowym (miesięcznym lub rocznym) w gospodarstwie domowym. Obejmuje wszystkie środki finansowe, które pozostają do dyspozycji poszczególnych domowników. Może oznaczać również sposób nadzorowania przychodów i wydatków, mających przepływ w konkretnym gospodarstwie domowym. Wyróżnia się:

  • budżet zrównoważony – wydatki są równe przychodom;
  •  budżet deficytowy – rozchody znacznie przewyższają przychody (źródłem finansowania mogą być wówczas oszczędności bądź lub zaciągnięte pożyczki i kredyty
  • oraz nadwyżkę budżetową – dochody przewyższają wydatki.

Budżet domowy należy do narzędzi, które w skuteczny i efektywny sposób umożliwiają zarządzanie finansami i zachowanie płynności finansowej gospodarstwa domowego.

Źródła środków finansowych w gospodarstwach domowych

Dochód oznacza wszelkie wpływy, systematycznie zasilające i powiększające budżet domowy. Podstawowym i najważniejszym źródłem dochodów gospodarstwa domowego jest przede wszystkim wynagrodzenie (płaca) z tytułu: wykonywanej pracy, w skład którego wchodzą między innymi: uposażenie, premie i nagrody wypłacane przez pracodawcę czy dodatki z tytułu pracy w uciążliwych warunkach. Innym źródłem mogą być również:

  • przychody z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej lub dodatkowych zajęć zarobkowych;
  • emerytura – dożywotnie wynagrodzenie przysługujące byłemu pracownikowi po osiągnięciu prawnie określonego wieku;
  •  renta – świadczenie pieniężne uzyskiwane najczęściej z tytułu niezdolności do wykonywania pracy (np. z powodu choroby);
  • zasiłek – świadczenie pieniężne (lub materialne) wypłacane przez instytucje państwowe i organizacje non profit (zasiłek rodzinny, macierzyński, pielęgnacyjny, stały, dla bezrobotnych, specjalny, świadczenie rehabilitacyjne, itp.);
  • dochody z programu 500+;
  • spadki i darowizny;
  • prezenty w gotówce;
  • zwroty z podatków;
  • nagrody finansowe;
  • zwroty z podatków;
  • przychody z inwestycji;
  • dywidendy;
  • stypendia;
  • odsetki od depozytów.

Wydatki gospodarstwa domowego

Wydatki oznaczają każdorazowe zmniejszenie środków pieniężnych tworzących budżet konkretnego gospodarstwa domowego. Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje wydatków:

  • stałe – czyli wszelkie cykliczne (np. comiesięczne) rozchody, które zazwyczaj obejmują: opłaty za czynsz, media, opłaty komunikacyjne, raty kredytów i pożyczek, składki na ubezpieczenia, itp.;
  • zmienne – poniesione z tytułu zakupu żywności, obuwia, ubrań, kosmetyków, leków, środków higieny osobistej, remontu mieszkania lub domu.

Planowanie budżetu domowego

Planowanie budżetu domowego ma ogromne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania każdego gospodarstwa domowego. Pozwala:

  • na kontrolę nad poszczególnymi wydatkami, zarówno stałymi, jak i zmiennymi;
  • wyeliminować zbędne wydatki, które pozornie są wprawdzie niewielkie, ale łącznie tworzą dosyć wysokie kwoty;
  • poszukać oszczędności;
  • zaplanować środki na inwestycje;
  • uporządkować budżet;
  • zaplanować większe wydatki (np. zakup samochód, remont mieszkania, wyjazd na wymarzone wakacje);
  • zaplanować większe przychody – np. zwrot podatku.

Planowanie budżetu domowego zapewnia poszczególnym domownikom nie tylko niezależność i stabilność finansową, ale przede wszystkim poczucie bezpieczeństwa.

kalendarz

Sposoby planowania budżetu domowego

Planowanie roczne budżetu domowego obejmuje:

  • określenie podstawowych dochodów gospodarstwa domowego;
  • stworzenie listy wydatków stałych i jednorazowych;
  • analizę sytuacji finansowej;
  • eliminację niepotrzebnych wydatków (w sposób stopniowy).

Obecnie istnieje wiele narzędzi, które wspierają zarządzanie środkami finansowymi gospodarstwa domowego. Tradycyjnym sposobem analizowania dochodów i wydatków jest prowadzenie zapisów w notatniku lub arkuszu kalkulacyjnym, który jest prosty w obsłudze.  Doskonale sprawdzają się również różnorodne aplikacje budżetowe oferowane przez banki w ramach pakietów z rachunkami oszczędnościowo-rozliczeniowymi, aplikacje budżetowe na urządzenia mobilne czy internetowe agregatory informacji o wydatkach i przychodach. Nowoczesne programy i aplikacje, dostępne w Internecie (często bezpłatne), pozwalają na przygotowanie zestawień, wykresów czy porównań w różnych okresach.